W połowie marca 2021 roku nakładem wydawnictwa TRADYCJA sp. z o.o. ukaże się książka „Byk, Maczuga i inni… Na tropie najgroźniejszych przestępców międzywojennej Małopolski i Podkarpacia” autorstwa Szymona Jakubowskiego. To sensacyjna, bogato ilustrowana, publikacja o jednej z największych bolączek międzywojennej Polski jaką był pospolity bandytyzm, dotykający zwłaszcza słabiej rozwiniętych terenów.
W okresie międzywojennym plagą terenów dzisiejszej Polski południowo-wschodniej były brutalne, często bezkarne bandy opryszków. Wielu z nich przeszło do lokalnej legendy. Całe powiaty były terroryzowane przez takich osobników jak „Panicz” i Panek, Mitkowski, Płaza, Byk, bracia Maczugowie i wielu innych. Każdy z nich miał na sumieniu wiele rabunków i morderstw. Niektórzy, jak chociażby Nikifor Maruszeczko zdobyli „sławę” ogólnopolską. Państwo nie zawsze dawało sobie radę z nimi.
Różne były losy negatywnych bohaterów książki. Jedni ginęli od kul plutonu egzekucyjnego lub na szubienicy w więzieniach Rzeszowa, Przemyśla czy Warszawy, inni w walce z policją lub swymi ofiarami, niektórym udało się ujść sprawiedliwości.
„Byk, Maczuga i inni…” to fascynująca, oparta na kwerendzie starej prasy oraz akt policyjnych i sądowych – opowieść o zbrodni, która nie zawsze spotykała się z należytą karą, o krwawych napadach i morderstwach, sensacyjnych ucieczkach. To także historia tych, którzy usiłowali walczyć z plagą przedwojennego bandytyzmu. Licząca 180 stron książka jest bogato ilustrowana, często unikalnymi fotografiami z tamtego okresu.
Informacja o autorze:
Szymon Jakubowski – dziennikarz, regionalista, publicysta historyczny. Z dziennikarstwem związany od 30 lat, autor tysięcy tekstów informacyjnych i publicystycznych publikowanych w prasie regionalnej, krajowej i polonijnej. Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku wydawca niezależnej prasy młodzieżowej, korespondent „Świata Młodych” i stażysta w kilku warszawskich redakcjach. Zawodowo związany m.in. z dziennikami „Życie Codzienne”, „Dziennik Polski”, „Super Expres”, „Super Nowości”. Laureat wielu nagród dziennikarskich i za osiągnięcia w dziedzinie kultury, m.in. Podkarpacki Dziennikarz Roku 2005. Twórca portalu podkarpackahistoria.pl, zaś od 2014 roku wydawca popularnego dwumiesięcznika „Podkarpacka Historia”. Współautor publikacji „Popiół i zamęt. Wspomnienia dziennikarzy” (Rzeszów 2015) i „Śladami Austro-Węgier” (Kraków 2018), autor reporterskiej książki „Skrzydła nad Wisłokiem. Z dziejów rzeszowskiego lotnictwa i lotniska Rzeszów-Jasionka” (Rzeszów 2019).
Z przedmowy:
Autor wybrał najgłośniejsze sprawy, które wstrząsały ówczesną opinią publiczną. Ich skala oraz stopień okrucieństwa i zbrodni, jakich dopuścili się przedstawieni w książce bandyci przeraża nawet dzisiaj. Podobnie jak dziś ludzi mordowano na tle rabunkowym czy ze swoiście rozumianej przez bandytów zemsty. Sama książka to jednak coś więcej niż opowieść o bandziorach, ich szlaku przestępczym czy o ich ofiarach. To wręcz skarbnica cennych i niezmiernie ciekawych informacji o funkcjonowaniu sądownictwa, działaniach policji, raczkujących formach pracy operacyjnej i śledczej stróżów prawa.
(Krzysztof Musielak, dyrektor Biura Edukacji Historycznej Komendy Głównej Policji)
