Epidemia koronawirusa spowodowała, że po raz pierwszy po 1989 roku siły zbrojne zaangażowały się na tak dużą skalę w działania przeciwkryzysowe. W ramach tych działań ważną rolę odgrywają żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej (WOT). Ten najmłodszy rodzaj sił zbrojnych, jako pierwszy zaangażował się we wsparcie osób potrzebujących, samorządów, opieki medycznej i wielu innych instytucji. Celem tych działań jest łagodzenie skutków kryzysu oraz wzmocnienie odporności na kryzys społeczności lokalnych.
Już 6 marca w dwa dni od wykrycia pierwszego w Polsce przypadku zarażenia koronawirusem na rozkaz dowódcy WOT 3. Podkarpacka Brygada Obrony Terytorialnej (3.PBOT) rozpoczęła działania związane z epidemią. Sześć dni później formacja zmieniła model funkcjonowania ze szkoleniowego na przeciwkryzysowy. Po kolejnych sześciu dniach, 18 marca 3. PBOT rozpoczęła operację przeciwkryzysową pk. „Odporna wiosna”.
Celem operacji jest łagodzenie skutków kryzysu oraz wzmocnienie odporności na kryzys społeczności lokalnych. Działania są prowadzone w formie wspierania wojewodów, samorządów, instytucji pomocowych oraz bezpośredniej pomocy potrzebującym w siedmiu głównych obszarach: 1) szpitali i służb sanitarnych, 2) Policji, 3) Agencji Rezerw Materiałowych, 4) Straży Granicznej, 5) Samorządów 6) Urzędu Lotnictwa Cywilnego; 7) Budowy odporności indywidualnej oraz społecznej.
Decyzją dowódcy WOT do wsparcia działań 3. PBOT zostali przydzieleni podchorążowie Wojskowej Akademii Technicznej. Do działań wymagających specjalistycznego wyposażenia delegowani są zespoły chemiczne oraz personel szpitali polowych podległych Dowództwu Generalnemu RSZ, wsparcia udzielają także żandarmi oraz żołnierze Inspektoratu Wsparcia SZ.
I obszar: wsparcie szpitali i służb sanitarnych
Jest to jeden z najważniejszych obszarów działań w ramach operacji „Odporna wiosna”. Działania w tym obszarze ukierunkowane są na pomoc tym, którzy są na pierwszej linii walki
z koronawirusem. W pierwszym miesiącu operacji żołnierze podkarpackiej brygady wspierali 13 szpitali oraz na wniosek wojewody dowódca brygady delegował zespoły medyczne do wsparcia Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej. Żołnierze pobierają wymazy mobilnie w domach osób przebywających w kwarantannie. W sumie do tej pory zespoły pobrały blisko 850 wymazów. Terytorialsi bardzo szeroko angażowali się we wsparcie opieki medycznej. Do głównych zadań należało prowadzenie triażu, mierzenie temperatury pacjentów i personelu placówek medycznych i prowadzenie białego wywiadu. Podkarpacka brygada w tym trudnym czasie wspomaga również Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Rzeszowie. Żołnierze regularnie oddawali krew, której brakowało szczególnie w początkowym okresie kryzysu. W pierwszym miesiącu żołnierze do banku krwi oddali blisko 130 litrów krwi.
II obszar: budowa odporności indywidualnej i społecznej
Pierwszym zadaniem jakiego podjęli się żołnierze 3.PBOT w tym obszarze była pomoc żołnierzom Armii Krajowej i kombatantom organizacji niepodległościowych. Działania w tym zakresie były podejmowane już od początku pandemii. W sumie na Podkarpaciu opieką zostało objętych 80 kombatantów i osób starszych.
Pod numerem telefonu 800-100-102 uruchomiono całodobową, bezpłatną, ogólnopolską infolinię telefoniczną dla osób samotnych, starszych, źle znoszących izolację, czy odczuwających stan wzmożonego zagrożenia związanego z epidemią koronawirusa. Psychologowie z podkarpackiej brygady uczestniczą w tym przedsięwzięciu udzielając wsparcia osobom potrzebującym w zakresie poradnictwa psychologicznego.
III obszar: wsparcie samorządów i organizacji non-profit
Żołnierze 3. PBOT wspierani przez podchorążych pomagają też samorządom lokalnym. Na korzyść Ośrodków Pomocy Społecznej oraz organizacji non-profit, jak na przykład Caritas z banków żywności do tych placówek trafiło ponad 250 ton żywności. Bezpośrednio do potrzebujących żołnierze dostarczyli 15 tys. paczek z żywnością, środkami higienicznymi i do dezynfekcji.
Przy wsparciu podchorążych WAT stworzona została „Platforma wsparcia samorządów, organów sanitarnych i podmiotów leczniczych”. Służy ona do bezpośredniej, elektronicznej komunikacji pomiędzy placówkami opiekuńczymi w całej Polsce a koordynatorami brygad, którzy po otrzymaniu zgłoszenia kierują pomoc w odpowiednie miejsca. W aplikacji zarejestrowano domy pomocy społecznej, oddziały terenowe Caritas oraz jednostki samorządowe. Tą drogą do koordynatora podkarpackiej brygady wpłynęło ponad 50 wniosków o wsparcie.
Bardzo ważną częścią działań terytorialsów jest wspieranie domów pomocy społecznej. Wsparcie obejmuje m.in. dostawy żywności i środków ochrony osobistej, kontrolę sanitarną, wsparcie logistyczne, pobieranie wymazów czy też przeprowadzanie wywiadów epidemiologicznych.
IV obszar: wsparcie Agencji Rezerw Materiałowych
W ramach operacji „Odporna wiosna” żołnierze WOT i podchorążowie wspierają też działania Agencji Rezerw Materiałowych. Nasza pomoc rozpoczyna się począwszy od rozładunku przylatujących do Polski transportów z materiałami medycznymi i higienicznymi, poprzez rozmieszczenie ich w magazynach, aż po transport do szpitali, zakładów opieki zdrowotnej
i urzędów wojewódzkich w całej Polsce. Kilkudziesięciu żołnierzy pracuje każdego dnia
w składnicach: w Komorowie, Strzałkowie i Lublińcu. W pierwszym miesiącu operacji w 319 transportach przewieźli 3375 ton towarów do 1698 miejsc dystrybucji.
V obszar: wsparcie Policji
Wzrost liczby osób przebywających w kwarantannie oraz wprowadzane kolejne ograniczenia spowodowały potrzebę wzmocnienia wojskiem działań realizowanych przez policję.
W kluczowym momencie, działania te pochłaniały blisko 50% sił WOT skierowanych do operacji „Odporna wiosna”. Terytorialsi z Podkarpacia wspierali policjantów w kontroli osób przebywających w kwarantannie oraz w patrolach prewencyjnych. W tą misję każdego dnia zaangażowanych jest blisko 80 żołnierzy.
VI obszar: wsparcie Straży Granicznej (działania zakończone)
Przywrócenie kontroli w ruchu granicznym, w tym zamknięcie wielu dróg spowodowało konieczność skierowania wojska do wsparcia działań Straży Granicznej (SG). Żołnierze 3. PBOT pomagali w organizacji przejść granicznych, dozorowaniu granicy oraz wsparciu logistycznym osób przekraczających granice. Przy wsparciu SG uczestniczyło jednorazowo 75 żołnierzy brygady, w kluczowym momencie prowadzili oni działania na 8 punktach kontrolnych oraz odcinkach patrolowania.
VII obszar: wsparcie Urzędu Lotnictwa Cywilnego
Na wniosek prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego żołnierze WOT zostali również skierowani na 14 lotnisk, ich działania polegały na pomiarze temperatury pasażerów oraz zbieraniu kart lokalizacyjnych. Terytorialsi z Podkarpacia swoje działania prowadzili na lotnisku Rzeszów – Jasionka. Obecnie żołnierze 31. Batalionu Lekkiej Piechoty z Rzeszowa przebywają
w gotowości do przejęcia lotów czarterowanych.
Wymienione wyżej obszary działań nie wyczerpują wszystkich form wsparcia prowadzonych przez żołnierzy 3. Podkarpackiej Brygady OT w ramach operacji „Odporna wiosna”. Terytorialsi często dołączają do inicjatyw tworzenia i dystrybucji przyłbic, szycia maseczek ochronnych czy też udzielają wsparcia przemyskiej lecznicy zwierząt. Żołnierze
z dębickiego batalionu organizowali również miejsca kwarantanny, wspierali strzelców, PCK oraz zapewniali kordon sanitarny.
Wszystkie wymienione wyżej przykłady działań żołnierzy WOT są praktycznym wymiarem misji formacji, którą jest obrona i wspieranie lokalnych społeczności.
Zdjęcia: 3. PBOT
