Mieleckie strony fejsbukowe są pełne nostalgicznych zdjęć Mielca z późnych lat pięćdziesiątych i lat sześćdziesiątych XX wieku.
Dzisiejsi starzy mielczanie wspominają czasy, kiedy byli dziećmi i „wrzucają” na fejs stare zdjęcia, na których spacerują z rodzicami, śmieją się, jeżdżą na sankach, fotografują na tle samolotu na placu Bieruta, czy w wózku zaprzężonym w kucyka, a ogólnie rzecz biorąc pozują do zdjęć na tle naszego miasta, wtedy dość siermiężnego, z nieotynkowanymi murami bloków, wąską ulica 22 Lipca, Górką Cyranowską porośniętą maleńkimi krzaczkami, trawnikami przy ulicy ogrodzonymi drutem, innym układem ulic etc. etc.
Tak patrzyłem ze wzruszeniem na te zdjęcia i też wspominałem, aż do momentu, w którym naszła mnie refleksja, że ani jeden raz, powtarzam, ani jeden raz przez te kilkanaście lat Fejsbuka nie widziałem w nim zdjęć z budowy nowego Mielca. Budowy w latach 1950 – 1960.
Bo o dziwo można spotkać zdjęcia z budowy przedwojennych bloków z lat 1938 – 1939, natomiast o budowach powojennych ani śladu. A przecież – jak to potem pokażę i jak to wszyscy wiemy z autopsji – te 10 chyba przedwojennych bloków to nic w porównaniu z tym, co wybudowano po wojnie.
Dlaczego tak jest? Czy nie ma zdjęć z tamtych czasów, z tamtych, socjalistycznych budów, czy może tak wstydzimy się tego, co nasi przodkowie zbudowali, bo myślimy, że w jakże niesłusznym systemie politycznym to czynili, a może nawet w niesłusznej sprawie dawania mieszkań biednym ludziom z podmieleckich wsi, że wyparliśmy ten fakt z naszej pamięci?
A naprawdę nie mamy się czego wstydzić.
W kilka lat bowiem zbudowano wtedy całe miasto. Prawie 70 różnych budynków, tak bloków mieszkalnych jak i obiektów użyteczności publicznej.
Z budowy Nowej Huty, odbudowy Warszawy, mamy setki, tysiące zdjęć, mamy filmy, mamy reportaże w gazetach i czasopismach, mamy książki i audycje radiowe czy nawet telewizyjne, mamy liczne kroniki filmowe.
Dlaczego nie mamy niczego, nie wiemy nic o budowie nowego Mielca w czasach komuny?
Moi rodzice dostali mieszkanie w bloku 95 w czerwcu 1954 roku. Pamiętam tę przeprowadzkę na ciężarowym samochodzie, chociaż miałem niecałe 3,5 roku. W tym samym roku dostała mieszkanie w bloku 61 rodzina mojego kuzyna.
Gdy się wprowadzaliśmy zabudowana była zachodnia strona ulicy 22 lipca pojedynczym szpalerem bloków. Jak wychodziłem na podwórko, widziałem dym lokomotywy jadącej do Tarnobrzega. Widok zasłaniał tylko dom Nowaka.
Mielec – Osiedle, bo tak się wtedy ta część Mielca nazywała, był w pierwszej połowie lat 50 – tych gigantycznym placem budowy. A w zasadzie wielu budów. Na których nie było dźwigów, składanych rusztowań, gdzie pracowało się na akord, a brygady murarskie pobijały kolejne rekordy wydajności. Podobno jedna z nich osiągnęła rezultat 759% normy.
Szaleństwo? Może, Ale czy ktoś o tym wie? Ale dzięki temu „szaleństwu” moi rodzice mogli wyprowadzić się z przeludnionej, podmieleckiej wsi i rozpocząć życie w mieście, a ojciec pracę w WSK.
Nie mogąc się pogodzić takim potraktowaniem tego tak ważnego okresu w dziejach Mielca poprosiłem niezawodnego w takich razach Józefa Witka o pomoc i udostępnienie mi informacji, jak, w jakim tempie, budowano nasze miasto. Poniżej przedstawiam materiały od Pana Józefa Witka
Źródła: Opracowanie Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Mielcu z okazji XX-lecia Polski Ludowej, Mielec 1964, dokumentacja MZBM
Budownictwo uspołecznione na terenie tzw. Nowego Mielca w latach 1945-1963:
I. WSK Mielec
Biuro MO (40) – rok 1950;
Hotel (5), Hotel (4), Hotel (73) – rok 1951;
Socjal. WSK (85) Szkoła (75) – rok 1952;
Wydz. Zdrowia (78), Żłobek (72), Hotel (100), Hotel (105), Dom Kultury – rok 1953;
Internat (48) – 1954;
Żłobek (50), Blok (88), Dom adm. mieszk. – rok 1959;
Budynek mieszk. 1 – 1961;
Budynek mieszk. 2 – 1962.
II. Prezydium MRN
Bloki: 12, 20, 21, 22 – rok 1950;
Bloki: 6, 6a, 7, 9, 9a, 31, 32, 33, 41, 42, 43, 53, 54, 55, 57, 58, 83, 109, 110– rok 1951;
Bloki: 18, 91, 102, 108, 114, 115, 116 – rok 1952;
Bloki: 46, 51, 52, 82, 91, 101, 118 – rok 1953;
Bloki 53, 60, 61, 63, 64, 77, 95 – rok 1954;
Bloki: 67, 76, 69, 130 – rok 1955;
Bloki: 66, 129, 152 – rok 1956;
Blok 92 – rok 1957;
Blok 96 – rok 1959;
Blok 90a – rok 1961;
Blok 3D – rok 1962;
Blok 2C, 3C – rok 1963.
III. Mielecka Spółdzielnia Mieszkaniowa
Blok Biernackiego 3 – rok 1958;
Blok Łukasiewicza 3 – rok 1960;
Blok Solskiego 6 – rok 1961;
Blok Staffa 12 – rok 1962;
Blok Staffa 10 – rok 1963.
I co, szanowni Państwo – jest się czego wstydzić, czy przeciwnie, powinniśmy być z tego naszego, socjalistycznego budowania Mielca dumni?
Bo ja jestem dumny.
Tylko że nie wiem niczego więcej o tym, jak budowano. A chciałbym się dowiedzieć.
Więc może ktoś ma zdjęcia z czasów kiedy budowano Mielec – Osiedle, a nie tylko z czasów, kiedy był wybudowany w swej zasadniczej postaci? I może opublikuje?
A może wspomnienia budowniczych? Może się gdzieś w zakamarkach domów ostały.
PS. Do tego dodaję wypis z Encyklopedii Mielca, także autorstwa pana Józefa Witka, by – jeśli ktoś chce – zamienił sobie dawną numerację budynków na dzisiejszą
OSIEDLE ROBOTNICZE PZL WP 2 (WSK), powstało w latach 1938-1957 jako osiedle fabryczne. Poszczególnym jego obiektom przy oddawaniu do użytku nadawano numery. W 1957 r. zostało przekazane w administrację władzom miasta Mielca. Na sesji MRN 26 VI 1957 r. podjęto uchwałę (nr V/10/57) w sprawie ustalenia nazw ulic i numeracji nieruchomości na przejętym od WSK osiedlu.
*Ulica główna otrzymała nazwę „22 Lipca”, a położone przy niej bloki następujące numery (układ: stary – nowy): 76 – 1, 77 – 3, 101 – 5, 80 – 5a, DK 81 – 7, 82 – 9, 95 – 11, garaże – 13, 53 – 4, 7 – 6, 6 – 8, 6a – 10, 5 – 12, 4 – 14, 9 – 16, 9a – 18, 2 – 20, 1 – 22, 71 garaże – 24;
*ul. M. Skłodowskiej-Curie: 49 – 2, 50 – 4, 9 – 6, 8 – 8, 78 – 10;
*ul. M. Konopnickiej: 54 – 1, 55 – 3, 72 – 2, 71 – 4;
*ul. F. Chopina: 129 – 1, 46 – 3, 69 – 2, 10 – 4, 64 – 6, 63 – 8, 33 – 10, 32 – 12, 31 – 14, 18 – 16, 30 – 18;
*ul. W. Bogusławskiego: 67 – 1, 66 – 3, 52 – 2, 51 – 4, 43 – 6, 42 – 8, 41 – 10;
*ul. ks. P. Skargi: 118 – 1, 108 – 2;
*ul. S. Wyspiańskiego: 56 – 1, 68 – 3, 152 – 2, 73 – 4, 48 – 6, 40 – 8;
*ul. G. Zapolskiej: 130 – 1, 116 – 2;
*ul. J. I. Kraszewskiego: 57 – 1, 58 – 2;
*ul. W. Sikorskiego: 110 – 1, 109 – 2, 105 – 4;
*ul. J. Kochanowskiego: 16 – 1, 26 – 3, 38 – 5, 17 – 2, 27 – 4, 39 – 6;
*ul. A. Asnyka: 14 – 1, 24 – 3, 15 – 2, 25 – 4;
*ul. J. Kusocińskiego: 101a – 1, 102 – 3;
*ul. L. Solskiego: 82 – 2, 83 – 4;
*ul. A. Fredry: warsztaty – 1, 60 – 3, 61 – 2, 23 – 4;
*ul. ks. H. Kołłątaja;
*ul. K. Tetmajera: 12 – 2, 22 – 4;
*ul. I. Łukasiewicza: 91 – 1, 85 – 1a, 84 – 1b, 92 – 2;
*ul. E. Biernackiego: 100 – 1, 38 – 2, 39 – 4, szkoła – 6;
*ul. J. Czarneckiego: 19 – 1, 20 – 2;
*ul. L. Staffa: 115 – 2, 114 – 4.
Andrzej Talarek
1 Komentarz
Większych bzdur nie czytslem